بزرگداشت و نمایشگاه آثار سفالگری «الینا سوراینِن» با همکاری سفارت فنلاند در ایران و اداره میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان روز شنبه ۱۵ اردیبهشت ۹۷ با حضور کیو نوروانتو سفیر فلاند در ایران، تیا نوروانتو کارشناس ارشد قوم‌شناسی و علیرضا جلال‌زایی مدیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان در گالری نظرگاه برگزار شد.
در ابتدای جلسه سفیر فنلاند توضیحاتی درباره روابط این کشور با ایران ارائه کرد. سپس با اشاره به صد‌ُمین سالگرد استقلال فنلاند، حمایت ایران با چنین سابقه تاریخی-فرهنگی غنی را از استقلال فنلاند مهم ارزیابی نمود. وی تجربه‌های مشترک تاریخی دو کشور اعم از جنگ، نا‌امنی و نفوذ خارجی را از دلایل نزدیکی این دو کشور دانست و اضافه کرد فرهنگ عاملی است که موجب برابری و به اشتراک گذاشتن ترس‌ها، هیجانات و امید می‌شود، که این اشتراک، حس با هم بودن را پررنگ‌تر کرده، تأثیری تسلّی بخش بر روی جوامع در دوران سختی دارد و امید برای آینده‌ای بهتر را نوید می‌دهد.
او “الینا سوراینن” را هنرمندی کوشا و متعد یاد کرد که 30 سال از زندگی حرفه‌ای خود را صرف کمک به بازگرداندن و حفظ ظروف سفالی کلپورگان کرد و اضافه کرد که قسمتت مهم تحقیق الینا گسترش اطلاعات درباره سرامیک سنتی در ایران و کشورهای دیگر با حمایت اداره هممکاری توسعه وزارت امور خارجه فنلاند بود. و در آخر محبت و فهم وی را نبست به فرهنگ و مردم ایران و به خصوص زنان کلپورگان را چشمگیر و ستودنی دانست.
تیا نوروانتو با اشاره به پایان‌نامه دکترای “الینا سوراینن” با عنوان یک موج یک زنجیر یک ریشه – موزه زنده از سنت سفال زنان روستایی در ایران محافظت می‌کند که در سال 2006 توسط دانشگاه هنر و طراحی هلینسگی منتشر شد، به توضیح درباره تحقیقات، تأثیرات و سفرهای علمی او به روستای کلپورگان پرداخت. او هدف از این تحقیق را فهم و تغییر فعالیت‌های سفالگران، بررسی دلایل موجودیت آنها و اطمینان از آینده ساخت ظروف سفالی در دنیای مدرن، جایی که تولید انبوه و شهرنشینی تهدیدی در مقابل این هنر باستانی می‌باشد نام برد.
وی تحقیقات “الینا سوراینن” را شامل توصیف نزدیکی زنان سفالگر روستا، روش کار و تکنیک آنها، خاطرات دوران کارآموزی و استادان آنها، استفاده آنها از سفالگری عنوان کرد و گفت : او به روش میدانی به تحقیق پرداخت و با تلاش طولانی مدت سعی در احیاء سنت‌های قدیمی و قدرت بخشیدن به زنان محلی داشت، در حقیقت واسطی بین سفالگران و مسئولین بود و نتیجه تحقیقات و فعالیت‌های او را آموزش سفالگران تازه‌کار، ایجاد فرصت‌های شغلی برای روستاییان، بهبود فعالیت‌ها و بازنشستگی سفالگران روستا بیان کرد. با تلاش “الینا سوراینن” سازمان میراث فرهنگی ایران انجمن سفالگران را به عنوان بخشی از طرح سازمانی خود پذیرفت وآن را با نام موزه زنده نام‌گذاری کرد. در نهایت تلاش‌های او باعث شد 3 استاد برای آموزش حقوق دریافت کنند و 22 نفر از احالی همان روستا را آموزش دهند و اینگونه سنت سفالگری کلپورگان با ایجاد استقلال زنان روستا حفظ و به آیندگان منتقل شد.
علیرضا جلال‌زایی، سفال کلپورگان را دارای تفاوت‌های فراوانی با سایر سفال‌های مناطق مختلف ایران معرفی کرد که آن را کاملأ منحصر به فرد ساخته است. نخستین و مهمترین تفاوت آن در این است که ساخت سفال کلپورگان انحصاراً در اختیار زنان روستا است. این زنان نسل به نسل شیوۀ سفالگری را از مادران خود می‌آموزند و این فن را به دخترانشان یاد می‌دهند. حتی نقوشی که باید بر ظروف کشیده شوند، نقوشی ثابت هستند که طی گذر زمان تغییر چندانی نداشته‌اند. دومین تفاوت عمدۀ سفال منطقۀ کلپورگان با سایر سفال‌های ایران و جهان در رنگ قرمز جَغَکی آن است. جغک نام گیاهی، خاص این منطقه است که از ریشۀ آن برای رنگ کردن پشم گوسفندان و خاک سفالگری استفاده می‌کنند. در نهایت اصلی‌ترین وجه تمایز سفال کلپورگان با سفال سایر مناطق شاید در این نکته نهفته باشد که زنان بلوچ کلپورگان هرگز از چرخ سفالگری استفاده نمی‌کنند و از تکنیک فشاردهی، قوس‌دهی و شکل‌دهی استفاده می‌نمایند.
علیرضا جلال‌زایی در پایان سخنان خود اضافه کرد؛ فرهنگ هر جامعه بنا بر اقلیم و منابع موجود در آن خطه شکل میگیرد. به عبارت دیگر فرهنگ زاییدۀ منابع و نیروی انسانی مناطق است و در یک کلام فرهنگ، هنر شناخت انسان‌ها در ادوار مختلف تاریخ است و در این میان صنایع دستی به عنوان میراث بین نسلی از ارزش بالایی در مطالعات فرهنگی برخوردار است اگر صنایع دستی ما مانند سفال کلپورگان در طول تاریخ ماندگار شده است به دلیل انسجام درون فرهنگی اقوام ایرانی خصوصاً در استان سیستان و بلوچستان در حفظ و تولید این محصول جهانی در منطقه کلپورگان می‌باشد که این هنر توسط زنان به اوج خود رسید و جهانی شد.
