پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر

1385 / طراحی و نظارت کارگاهی

کارفرما: شهرداری منطقه 7 تهران

کانسپت طراحی مجموعه زندان قصر از دو مفهوم «لایه‌های تاریخی» و «تضاد» تاثیر گرفته است؛ زمانی به‌عنوان قصر قاجار، باغی بزرگ به‌سبک باغ ایرانی بوده و کلاه فرنگی به‌جای مانده، مصدق آن است. زمانی دیگر، با نام زندان مارکوف با سبک معماری ویژه‌ای نمایان شده و در زمانی متاخرتر، زندان سیاسی انقلابیون بوده و سرنوشت آن، امروز، فضای جمعی در خدمت شهروندان است. هدف از تغییر کاربری و تبدیل زندان قصر به فضای سبز، خروج کاربری‌های ناسازگار از شهر بود؛ تصمیم درستی به‌سوی ایجاد یک فضای جمعی فرهنگی-تفریحی. برای طراحی و احیاء این فضا به‌مثابه باغ با رویکرد منظرین؛ در گام نخست، لایه‌های تاریخی اصالت یافت و در جهت احیاء هویت مکان در روند طراحی مورد تأکید قرار گرفت. شکل‌گیری فضاها در لایه‌های تاریخی سه‌گانه فضا، ذهنیت مخاطب را متوجه تاریخ سیاسی و اجتماعی تهران می‌نمود. 

به‌کارگیری رویکرد نوین خلق فضای جمعی منظرین در شهر در ایران، رویکردی نوآورانه است و پیش از این، طراحی پارک و فضای سبز با محوریت خلق فضای جمعی چندان مرسوم نبود. در ایجاد فضای جمعی، قرار دادن کاربری‌های مختلف نمی‏‌تواند به‌تنهایی باعث جذب جمعیت به آن فضا شود، بلکه معنابخشی و هویت‌بخشی آن کاربری‌هاست که جاذب جمعیت است و این هویت شکل گرفته در مکان، به‌واسطه درک مشترک مردم از آن از طریق احیاء لایه‌های تاریخی که همه مردم در آن سهم دارند، منجر به ایجاد حس تعلق شده و پویایی و تداوم خود را طی زمان حفظ می‌کند.