کارگاه نقد پروژه های تپه های عباس آباد تهران با عنوان «فرصت تپه های عباس آباد؛ آیا از دست رفت!!؟» روز چهارشنبه 24 مرداد 97 از ساعت 17 در گالری نظرگاه به آدرس خیابان آزادی، خیاان دکتر قریب، شماره 23 برگزار می شود.
این کارگاه با حضور اساتید دانشگاهی و جامعه مهندسان مشاور برگزار می شود. افراد زیر در این کارگاه حضور خواهند داشت:

• شهره فتحی زاده: مدیر گروه شهرسازی و طراحی شهری مهندسین مشاور نقش جهان پارس
• سحر ندایی طوسی: استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
• حمید میرمیران: مدیرعامل مهندسین مشاور نقش جهان پارس
• سید امیر منصوری: عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

محافظه کاری حداکثری در تعیین نقش تپه های عباس آباد، فرصت سوزی است

 میزگرد “فرصت تپه های عباس آباد:آیا از دست رفت؟” به منظور بررسی طرح های مربوط به اراضی عباس آباد با حضور حمید میرمیران مدیرعامل مهندسین مشاور نقش جهان پارس و گروه طراحی پروژه، شهره فتحی زاده و سحر ندایی طوسی و سید امیر منصوری عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گالری نظرگاه برگزار شد.

در ابتدای این نشست امیر منصوری رییس پژوهشکده نظر در تشریح هدف برگزاری کارگاه های نقد راهبردی گالری نظرگاه گفت هدف ما از برگزاری چنین جلساتی ‌ایجاد فرصت برای بحث و گفت و گو در خصوص هنر، شهر ومعماری است تا رویه تصمیم گیری های یکطرفه کارفرمایان، تبدیل به یک رویه چند جانبه شده و زمینه مشارکت واقعی شهروندان در تصمیم گیری های مربوط به شهر  فراهم شود; مدیران بدانند که یک گروه سوال کننده و مطالبه گر وجود دارد ; مشاوران هم بدانند که به جز کارفرما باید به افراد دیگری هم پاسخگو باشند ; مردم نیز بدانند مالک واقعی شهر هستند و اگر می خواهند شهروند محسوب شوند باید هم مطالبه کنند و هم مشارکت داشته باشند اما در جامعه ای که انگ چسباندن و تسویه حساب کردن در قالب نقد رواج دارد مسلم است که  در شروع کار با مشکلاتی مواجه هستیم وهر جلسه ای را که برگزار می کنیم، تبعاتی برای ما دارد برخی ازکسانی که نقد می شوند ، تصور می کنند که دشمنی سازمان یافته ای در کار است در حالیکه هدف ، بررسی و ارزیابی علمی است . ضمن اینکه ما قصد جمع بندی نداریم و هرکس برداشت خود را از جلسات دارد.

منصوری در ادامه به توضیحاتی در خصوص موضوع میزگرد پرداخت و اظهارداشت: پیش از انقلاب منطقه عباس آباد در پهنه مرکزی شهر تهران، منطقه ای حفاظت شده  بود که برای شبستان پهلوی و تشکیل ارگ حکومتی ‌پیش بینی شده بود. بعد از انقلاب ، مهمترین طرحی که برای آن ارائه شده توسط مهندسین مشاور نقش جهان پارس بوده که  به تایید شورای عالی شهرسازی و معماری رسید و سپس با تغییراتی اجرا شد.

سوال اینجاست:  500 هکتار اراضی بکر شهر تهران در تپه های عباس آباد چه رفتارهایی می توانستیم داشته باشیم و آیا این رفتاری که داشتیم  برای ما فرصت هایی را ایجاد کرد و یا فرصت هایی را از ما گرفت.

حمید میرمیران مدیرعامل مهندسین مشاور نقش جهان پارس به عنوان اولین سخنران این میزگرد با اشاره به اینکه هیچگاه در خصوص عباس آباد یک نقد، تعامل و همفکری همه جانبه ای صورت نگرفته اظهارداشت:  از دهه 50 در راستای مدرن کردن شهر و کشور تصمیم گرفته شد برای شهر تهران به عنوان  پایتخت، مجموعه ای بنام شهستان پهلوی شامل مراکز تجاری و ادارات به عنوان ارگ حکومتی تهران ایجاد کنند. در همین راستا 500 هکتار اراضی عباس آباد تملک و از طریق مجلس این اختیار به شهرداری تهران داده شد تا این اراضی را تحت توسعه قرار دهد و نیازهای شهرتهران را تامین کند، همچنین میدانی به نام شاه و ملت برای مراسم اجتماعی سیاسی و مناسبتی در آن ایجاد شود. این اقدام به مسابقه گذاشته شد و بزرگان معماری جهان در آن شرکت  کردند. در این مسابقه دیدگاه های مختلفی برای برخورد با این اراضی  مطرح شد از جمله لوئیکان که این اراضی و تپه های آن را موهبت شهر میدانست و پیشنهاد او مداخله حداقلی در این سایت بود.

در نهایت این پروژه به مهندسین مشاور لیمون دیویس واگزار شد و آن ها طرحی را ارائه دادند که تپه ها کاملا تسخیر می شد که و خوشبختانه این طرح به دلیل همزمانی با مقدمات انقلاب اجرا نگردید.بعد از انقلاب هم با توجه به موضوع جنگ تحمیلی، طراحی تپه های عباس آباد به حاشیه می رود.در دهه 70 تهران با تحول مدیریت شهری در دوره شهرداری کرباسچی و فعل و انفعالات شهری در تهران و شهرداری به یک نهاد حکمروایی تبدیل شد.

وی با اشاره به این که در این زمان هنوز طرح های جامع و تفصیلی شهر تهران تهیه نشده بود بیان کرد: طرح تهیه شده برای اراضی عباس آباد در ان زمان به تصویب کمیسیون ماده 5 می رسد اما مورد تایید نماینده وزارت مسکن قرار نمی گیرد چراکه برای حدود 5 میلیون متر مربع اراضی، 100 درصد تراکم با سطح  اشغال 20 الی30 درصد پیش بینی شده بود و این مغایر قانون ساماندهی شهر تهران بود در بند 13 این قانون آمده است که می گویدکه اراضی عباس آباد باید بصورت سبز و فرهنگی حفظ شود; حتی  رهبری هم بر لزوم حفظ این اراضی تاکید می کنند.

اجماع تمام نهادها بر حفظ اراضی عباس آباد در دهه 80

مدیرعامل مهندسین مشاور نقش جهان پارس  ادامه داد: خوشبختانه اجرای این طرح همزمان می شود  با ورود 22 مشاور به موضوع تهیه طرح های جامع وتفصیلی و تشکیل نهاد برنامه ریزی شهر تهران و تاکید مشاوران مناطق 6، 7 و 3 .به مغایرت این طرح با طرح سازماندهی شهر تهران که با تاییدشورا همراه می شود.بنابراین  یک اتفاق خوب در دهه 80 برای تهران افتاد.

مقرر شد اراضی عباس آباد به مرکز شهر برای مناسبات اجتماعی و تفریحی تبدیل شود. طرح توسط 4 مشاور در سه سطح بررسی شد: شهر تهران، منطقه عباس آباد و البته سطح چهارم که طراحی شهری و منظرهای عمومی و طبیعی سایت را شامل می شد. نهایتا کارفرما که شرکت نوسازی عباس آباد بود تصمیم گرفت جمع بندی را به شورای عالی شهرسازی و معماری و مهندسین مشاور نقش جهان پارس محول کند و طرح امروزتهیه شد.

مشکل عباس آباد تکه پاره بودن است

وی در ادامه با اشاره به اینکه اراضی عباس آباد هم  از نظر اکولوژیک دارای اهمیت است و هم جنبه زیبایی شناسی افزود: مشکلی که ما در عباس آباد داشتیم، تکه پاره بودن آن است. ما دو محور ترافیکی شرقی- غربی داریم (همت و رسالت) و در محور مدرس و آفریقا که اراضی ر ا به 6-7 تکه تقسیم کرده; اگر ما بخواهیم آن ها را به عنوان یک فضای مشترک ببینیم حتما باید با یک پل های ظریف مانند پل طبیعت به هم متصل شوند. البته در طراحی پل طبیعت تاکید داشتیم در محورهای بصری عباس آباد بخصوص محور مدرس دید و منظرکوهستان های البرز از بین نرود، یعنی مردم  به جای اینکه پل را ببینند کوه را ببینند اما الان برعکس شده است.

مدیرعامل مهندسین مشاور نقش جهان پارس در خصوص طرح  جامع تهیه شده در سال 84 که مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری است اظهار داشت: از آنجاییکه تمدن ایران در باغ سازی تجربه زیادی دارد،این اراضی را بصورت باغات فرهنگی و باغات اجتماعی در نظر گرفتیم وتنها محور گذران اوقات فراغت آن ، محور دیدار است که به پارک  آب و آتش 3 تکه و انتهای آن هم مصلی قرار می گیرد .

اگر مصلی را به عنوان یک کانسپت تاریخی مساجد ایرانی و یک مرکز اجتماعی بدانیم، صحن آن یک فضای شهری است که باید با شهر تعامل داشته باشد نه اینکه در آن بسته باشد اتصال آن به شهر می بایست یک اتصال راحت و بدون حصار باشد.

ما سعی کردیم عباس آباد نیز به  پهنه مرکزی شهر متصل و با شهر ارتباط داشته باشد و آن را مانند یک جزیره ی بسته ندیدیم. همچنین در مرحله اول تلاش کردیم این منطقه را حفظ کنیم هرچند ساختمان هایی که از قبل در آنجا ایجاد شده بود مانند اطلس پلازا، بانک مرکزی و دائره المعارف با طرح ما مغایرت دارد.

مغایرت های کالبدی و تخطی از ضوابط در اراضی عباس آباد

در ادامه این جلسه سحر ندایی طوسی استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی و همکار اصلی این طرح گفت: پیشینه اراضی عباس آباد به دوقسمت قبل از سال 87 و بعد از سال 92 تقسیم می شود و اتفاقاتی عجیبی که در این منطقه از نظر ساخت و ساز  رخ داده است مربوط می شود به فاصله بین سالهای 87 تا 92 که مشاوری برای این طرح فعال نبود.‌بعد از سال 92 و بعد از تصویب آخرین طرح جامع فضای کالبدی اراضی عباس آباد ، به روز رسانی طرح عباس آباد در دستور کار قرار می گیرد و مقرر می شود این به روز رسانی در دو مرحله چشم انداز اراضی و تهیه طرح ویژه که این چشم انداز را محقق کند صورت گیرد.

طوسی با اشاره به مغایرت های کالبدی و تخطی از ضوابط و سطح اشغال و تراکم در این اراضی اظهار داشت: در نتیجه این اتقافات، پالایش کالبدی و بررسی نیازهای جدید کلانشهر تهران به عنوان یک کلانشهر جهانی و نقش و ماموریتی که به تهران واگذار شده در دستور کار قرار می گیرد و در نتیجه، اراضی عباس آباد به عنوان یکی از معدود فرصت های توسعه در نظر گرفته می شود.

استادیار دانشگاه شهید بهشتی افزود: اراضی عباس آباد در کنار پهنه های دیگری همچون قلعه  مرغی یکی از مهم ترین فرصت های توسعه شهر تهران است که امکان بازآفرینی را برای ما میسر می کند. بنابراین تصمیم گرفته شدکه تبدیل به یک مرکز اجتماعی و فرهنگی کلانشهر تهران در تکمیل مرکز تاریخی شهر تهران با غلبه فضای سبز شود.کلیات طرح اراضی عباس آباد سال 84 تصویب می شودو پس از ابلاغ طرح جامع در 87 اصلاحاتی به این طرح وارد می شود از جمله اینکه بجز ساختمان های اداری موجود تراکم در حد 20 درصد و سطح اشغال در حد  5 درصد تحدید شود و بیش از این بارگذاری در اراضی صورت نگیرد و بر این اساس برای هرکدام از قطعات عباس آباد تراکم و سطح اشغال تعریف شد.در مقابل در فاصله سال  87 تا 92 مصوباتی داشتیم از جمله اینکه تعداد طبقات ساختمان بانک مرکزی به 17 طبقه افزایش پیدا کرد، یا قسمت هایی از اراضی از محدوده خارج و بخشی هم به طرح جامع الحاق شد و نهایتا در سال 92  تهیه طرح بروزرسانی اراضی عباس آباد آغاز و در سال 95 تصویب گردید.

وجود یک مرکز شهر قوی و هدفمند مهم ترین نیاز امروز تهران است

وی با اشاره به به روز رسانی طرح اراضی عباس آباد گفت:  با توجه به اهداف جدید تعیین شده قصد ما این بود که ببینیم مجموعه چه ویژگی های راهبردی و چه پتانسیل هایی به عنوان یک مرکز توسعه نیافته کلانشهر تهران دارد و چطور می تواند با توجه به پتانسیل هایی که دارد بخشی از این نیازها را تامین کند.از جمله این نیازها مرکز اسکان اضطراری و یک فضای سبز عمومی برای استفاده در مواقع بحران بود و شاید به همین دلیل، فلسفه سبز بودن و باز بودن این اراضی مطرح می شود ; یا نیاز دیگری که امروزه وجود دارد اینست که کلانشهر تهران قرار است رتبه و جایگاه خودش را در رنکینگ های رقابت پذیر جهانی افزایش دهد و این اراضی می تواند یک فرصت در این راستا باشد.

این استادیار دانشگاه ادامه داد: از طرفی در فاصله این سال ها نیازهای فراغتی و  الگوهای فراغتی شهروندان تغییر پیدا کرده  و البته یکسری احکام مصوب برای این اراضی وجود دارد که می بایست در چارچوب این آن ها حرکت کنیم. مجموعه این نیازها و مسائل  و امکاناتی که وجود داشت موجب شد ما چند نقش اصلی ما برای این اراضی در نظر بگیریم. سنترال پارک تهران، مرکز هویت بخش و یادمانی کلانشهر تهران ، مرکز اجتماعی فرهنگی کلانشهر تهران، میعادگاه حیات مدنی و معنوی. یعنی قرار است هم تعاملات اجتماعی ، هم حیات معنوی جاری باشد و هم مرکز فراغتی تعاملی.اینها نقش هایی است که برای این اراضی در نظر گرفته شده است. نیاز شهروندان تهرانی به ما حکم می کند که بجز این نقش ها نمی توان از این اراضی انتظار داشت.

وی در خصوص محدودیت های اراضی عباس اباد اظهارداشت: تعدد مالکیتی و تعارضات بهره برداری، گسستگی کالبدی و جزیره ای بودن این اراضی از محدودیت های آن است که قرار بود این محدودیت ها رفع شود. البته کلانشهر تهران نیازهایی دارد که می تواند در این اراضی محقق شود. مهم ترین نیاز امروز شهر تهران وجود یک مرکز شهر قوی، واضح و هدفمند است که در شان این شهر رقابت پذیر و جهانی باشد. مساله بعدی نبود حیات شبانه است که ممکن است بخشی از آن مورد تایید فرهنگ ما نباشد اما بخشی از این حیات شبانه می تواند در ساختارهای ما محقق شود. مورد بعدی فضایی است که حیات جمعی را  محقق می کند به عنوان مثال یک سنترال پارک که در دسترس همگان باشد و نهایتا اینکه کلانشهر تهران از یک برند شهری برخوردار نیست و نتوانسته در شهرهای جهانی یک آوازه برای خود ایجاد کند و ما فکر کردیم شاید بشود از طریق اراضی عباس اباد این آوازه را ایجاد کنیم .

نقش های تپه های عباس آباد

سحر ندایی طوسی با اشاره به سناریو نگاری انجام شده در خصوص اراضی عباس آباد ادامه داد: نیت از توسعه در این اراضی به هیچ  عنوان توسعه کسب و کار نیست اگرچه قرار است این اراضی خودکفا باشد اما هدف اصلی توسعه اجتماعی است.استفاده از  این اراضی قرار نیست محدود به یک قشر خاص باشد و بخشی ازگروه های درآمدی را حذف کند این اراضی باید در استطاعت گروه های مختلف باشد.الگوی توسعه فرهنگی این مجموعه مبتنی بر باورهای ایرانی است و از همه مهمتر الگوی مدیریت یک الگوی مستقل و یکپارچه است وبه عنوان یک منطقه مجزا با مدیریت مجزا ایفای نقش می کند . این اراضی قلب سرسبز تهران زیست پذیر و تاب آور است و باید بتواند در زمان وقوع بحران به ارتقای تاب آوری شهر تهران و اسکان اضطراری کمک کند. این اراضی یک میراث سبز برای آیندگان است. با توجه به نقش فرهنگی که برای آن تعریف شده باید بتواند راوی هویت و تجربیات ملی دینی و حماسی انسان ایرانی باشد که برای تک تک این کلمات مصادیق فضایی هم تعریف شده است.

وی ادامه داد: عباس آباد باید میعادگاه حیات مدنی و جامعه گرای شهروند ایرانی اسلامی  و  کانون تعاملات الهام بخش و تامل برانگیز و عنصر ساختاری مرکز تهران باشد که برای هر کدام از این ها نیز یکسری هدف ، راهبرد و سیاست تعریف شده است. پهنه هایی از اراضی برای مراکز  خلوت گزین در نظر گرفته شد و مقرر شد فعالیت های جاذب جمعیت به سمت پهنه های مرکزی و جنوبی برود و چون در طرح های پیشین یک مرکز اصلی طراحی شده بود، دراین طرح سعی شد مراکز مکمل و فرعی نقش مرکز اصلی را ایفا کنند وکریدورهای دیگری بجز کریدور اصلی برای مجموعه طراحی و محور اصلی تحت عنوان محور دیپلماسی فرهنگ و حیات معنوی نامگذاری شد ; محور طبیعی که بخشی محقق شده، محور اکولوژیک و محور فراغت، محور دین کار و زندگی و محور فرهنگ و هنر که بهترین دید را به دماوند دارد، در طرح پیشبینی شد.

وی تصریح کرد: ما تمام مراکز رقیب و مکمل اراضی عباس آباد را از جنبه های مختلف بررسی کردیم و  سعی کردیم نقشی را برای این اراضی تعیین کنیم که در مراکز رقیب و مکمل وجود ندارد . همچنین سعی شد پیوستگی پهنه های مختلف اراضی با کریدورهای شرقی و غربی تقویت شود در خوشه بندی جدید بوستان آب و آتش در خوشه فراغت منفعل، پارک طالقانی در خوشه آسایش و سلامت، خوشه فرهنگ،هنر و تاریخ، باغ های موضوعی معنا محور ، خوشه دیپلماسی فرهنگی ومذهبی ،  خوشه کار، زندگی و سفر و خوشه فراغت فعال یا همان یادگیرنده تعیین شد.فعالیت های فراغت ، فعالیت های اجتماعی نهادی، فعالیت های خدمات پشتیبان هنر و فرهنگ، فعالیت های سکونت موقت در قالب هتل و فعالیت های سفر و جابجایی اجازه استقرار در اراضی را دارند.

وی ادامه داد: در طرح جامع فضای کالبدی که مربوط به سال 87 است، سطح اشغال تعیین شده در اراضی عباس آباد 5 درصد و تراکم 20 درصد است اما در فاصله سال های 87 تا 92 که طرح های اجرایی متعددی برای این اراضی تعریف می شود سطح اشغال حدود 7 درصد و تراکم حدود 25 درصد تعیین می شود که اگر وضع موجود سال 92 را ما تثبیت می کردیم  6 درصد سطح اشغال و 24 درصد تراکم تحقق می یافت اما  قرار بوده ما این رقم را به همان 5 درصد و 20 درصد برگردانیم و در طرح جدید سال 92 سطح اشغال 5/7 درصد و تراکم 20 درصد تصویب می شود.

طوسی اضافه کرد: پیشنهاد ما در راستای بهبود وضعیت این بود که عملکرد و کاربری این مجتمع تجاری را تغییر دهیم و کانسپت جدیدی برای آن پیدا کردیم تحت عنوان فستیوال  سنتر ها که عملکردها و معماری آن  هم اصلاح شود.یکی از پیشنهادات اصلی که طرح 95 می دهد اینست که ساختمان هایی که در وضع موجود در اراضی وجود دارند از جمله استانداری، بانک توسعه صادرات، راه آهن و وزارت راه بایستی از عملکردهای اداری به سمت عملکردهای  تفریحی و فراغتی برود.

در برخورد با اراضی ارزشمند رویکرد صرفا حفاظتی صرف نباید داشت

در بخش دیگری از این نشست سید امیر منصوری عضو هیات علمی دانشگاه تهران در توضیح دو جنبه اصلی طرح عباس آباد گفت: این اراضی یک فرصت برای تهران است و فرصت هم طبعا به این معنا نیست که آنجا را  حصارکشی کنیم تا از دست نرود بلکه فرصتی است برای اینکه ما بطور معقول کمبودهای شهر را پاسخ دهیم و رویکرد حفاظتی صرف نداشته باشیم. به عنوان مثل کاری که آقای قالیباف در قلعه مرغی انجام داد که آن زمین را گرفت و برای اینکه حفظش کند در یک فرصت سه ماهه پارکی را در آنجا  با یک هزینه کلان ایجاد کرد یک اقدام خوب بود. اگر قرار باشد قلعه مرغی را سال ها نگه داریم و کاری در آن انجام ندهیم عملا حفظ فرصت نیست و از دست دادن موقعیت و فرصت هاست.

وی ادامه داد: در خصوص عباس آباد هم در نگاه اول رویکر حفاظتی بود و من هم تا اینجا موافق هستم اما وقتی وارد دوره های بعدی می شویم دیگر از اضطرار خارج شدیم چراکه مجلس با تصویب یک طرح ، حفاظت آن را تضمین کرده است و افکار عمومی هم بر  آن نظارت دارند بنابراین ما نگران مساله حفاظت نیستیم .

منصوری با طرح این سوال که  اراضی عباس آباد فرصتی است برای رفع کدام نیاز تهران؟ بیان کرد:  ما در تهران یک مرکزی که برای دیدارهای اجتماعی کلان باشد نداریم و من معترض رویکرد های صرف سبز پیش بینی  شده برای عباس آباد هستم. البته ما از اینکه این اراضی سبز و طبیعی باشند حمایت می کنیم اما تبدیل فضای 500 هکتاری در مرکزیت جغرافیایی تهران به یک مکان فراغتی آن را تبدیل به یک پهنه بی دفاع در شهر می کند در حالیکه  زندگی روزانه باید در انجا جاری شود.

در عباس آباد با خلع زندگی روزانه مواجهیم

عضو هیات علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: اکنون باید به این فکر باشیم که 500 هکتار زمین را چطور وارد بازی شهر کنیم . ما دائم نگرانیم که به محیط زیست خیانت نشود و این نگاه کمی به فضای سبز ما را به سمت تصمیماتی سوق میدهد که یا ساختمان نمی سازیم  یا ساختمان سازی را به  زیرزمین میبریم مانند اتفاقی که در مصوبه برج باغ ها افتاد و نگرانی موجب شد که باغ ها را هم نتوانیم حفظ کنیم .

وی با بیان اینکه ما در عباس آباد با یک خلع زندگی روزانه مواجهیم گفت: یک رویکرد ترس آلود نگران از نابودی طبیعت باعث شده که ما فرصت ها را در تهران از دست بدهیم . البته وجه خوب این نگاه ترس آلود این بوده که  فرصت را نابود نکرده است و بهره گیری از آنها به تعویق انداخت .واقعیت اینست ما مطالعه ای که بتواند پاسخی به  ما بدهد و فرصت های توسعه تهران در آن دیده شده باشد، نداریم.برای تعیین نقش های  تپه های عباس آباد درکلیت که تهران، مطالعه ای در خور که گزینه ای ممکن را ارائه کرده باشد وجود ندارد. مشاور طرح و شورای عالی شهرسازی بر اساس ذهنیت فردی و محاظه کاری ناشی از دست اندازی های بی خردانه به امکانات که، رویکردی را برگزیده اند که پاسخ مستند محسوب نمیشود.

وی با اشاره به پروژه پل طبیعت و باغ های اجرا شده در اراضی عباس آباد اظهار داشت: این طرح ها از نظر اقبال شهروندان تا حدودی موفق هستند اما از منظر معماری موفق نیستند چراکه  اینجا یک منظر تاریخ طبیعی تهران است  و ما یک استراتژی برآمده از منظر تاریخی و طبیعی در آن نمی بینیم شاید علت اینست که مدیریت فکر کرده است که همین که اسم باغ بر آن ها  گذاشته شود کافی است. وی با بیان اینکه ما در طراحی فضای سبز  مشکل داریم و در پروژه ای با این اندازه که از بسیاری جهات منحصر به فرد است از دانش و  تخصص منظر بسیار کم استفاده شده آن را ناشی از بی سلیقگی و کم دانشی مدیران دانست که برای چنین اقدام بزرگی از متخصصین حوزه ی معماری منظر استفاده نکردند. وی تغییرات اساسی در طرح را در سال های نه چندادن دور آینده بسیار محتمل دانست و ضعف مطالعات برنامه ریزی و عدم توجه به دانش منظر را از دلایل ناپایداری اقدامات انجام شده در عباس آباد شمرد.