از زمان‌های بسیار دور و هنگام مهاجرت اقوام آریایی به سوی هند و ایران نیایش “مهر” آغاز شد؛ قرن‌ها پیش از آیین مزدا و دین زرتشتی، میترا ایزد راستی، روشنایی، عهد و پیمان، برپادارنده آبادانی و داور روز واپسین نزد ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشت. زرتشت پیامبر در آیین خود اهورامزدا را هستی‌بخش یکتا و آفریدگار جهان دانست. از این رو مهر ایزد مقرب و یار اهورامزدا شد. در تاریخ اساتیری ایران فریدون پادشاه پیشدادی پیرو آیین مهر بوده و جشن مهرگان به او منسوب است. در دوران تاریخی، تداوم مهرپرستی در میان اقوام ماد، هخامنشی، پارت و ساسانی و حتی سلسله‌های محلی ایران به وضوح آشکار است. آیین مهر در گذر زمان از ایران تا امپراطوری روم دستخوش دگرگونی‌هایی و با منش رومیان سازگار شد بی‌آنکه در اصول اخلاقی آن سستی پیدا شود. “میترا” خدای حامی جنگجویان قرن‌ها یکه‌تاز عرصه خدایان‌پرستی رومیان گشت. اواسط سده سوم میلادی آیین مهر در امپراطوری روم، آسیای کوچک، ارمنستان، ایران، شمال آفریقا و … برجا و استوار و بدین‌گونه در قالب دین و باوری جهان‌شمول جلوه‌گر شد.