میزگرد” ظرفیتهای گردشگری بازار تهران” روز سه شنبه 4 اردیبهشت 1397 با حضور سید محمدعلی محمدی، مجید منصور رضایی و سعید شفیعا در گالری نظرگاه برگزار شد.
در این نشست سید محمدعلی محمدی مدیر بافت تاریخی و ستاد گردشگری منطقه 12 تهران از بازار تهران با 182 بنای ثبت شده به عنوان یکی مراکز مهم گردشگری یاد کرد و گفت: منطقه ۱۲ با سایتهای مهم گردشگری، از جمله سایت ارگ که کاخ گلستان از بناهای مهم آن است، سایت بازار که ۲۵ بنای تاریخی ثبت شده دارد و از تنوع فضای زیادی مانند سقاخانه، مسجد، مدرسه، خانه و تیمچه برخوردار است، از بهترین مناطق حضور گردشگر در تهران یاد کرد. در ادامه محمد علی محمدی با اشاره به این نکته که بازار تهران نقش خدماتی و اقتصادی مهمی در شهر و کشور دارد و بار زیادی را متحمل می شود عنوان کرد که این نقش اساسی باعث دگرگونی و آسیب فضاهای با ارزش در محدوده است. او بازار را داری ظرفیت تحمل کم اما پتانسیل خوب برای گردشگری به حساب آورد و گفت: برای گردشگری در یک منطقه باید روایت و هدفی درست تعیین شود و سلیقه مخاطب و گردشگر را مهم تلقی کرد و با اشاره به اینکه بازار تهران روزانه ۱.۵ میلیون نفر مراجعه کننده دارد اضافه کرد، بخش زیادی از این آمار گردشگر اقتصادیاند، بخشی برای مسائل اجتماعی در فضا حضور دارند و گروهی به دنبال آیینها رفتارها یا کالبد و معماری بازار هستند. او امنیت، حمل و نقل، مشکلات و آسیب های اجتماعی موجود در منطقه، لزوم حفاظت از بناها در هنگام رجوع گردشگر، نبود تابلوهای راهنما در محدوده را از مشکلات پیش روی گردشگری در این منطقه عنوان کرد. وی افزود، گردشگری نقطه صفر دارد اما برای آن 100 تعریف نشده است، لذا گزینه های بسیاری در مورد بازارگردی وجود دارد که نیازمند توجه و بررسی است.
ایشان در ادامه درباره برنامههای گردشگری، ایجاد امکانات مانند حضور گروههای خاص برای معرفی و راهنمایی، چاپ و تکثیر نقشه مسیرها و معرفی بناها و برنامههای گردشگری که توسط تورها و آژانسها صورت میگیرد توضیحاتی ارائه کرد. وی در انتها ساعت 4 تا 8 شب که محیط بازار خلوت تر است را مناسب برای بازارگردی دانست و افزود حجم فعالیت های اقتصادی بازار به شکلی است که به کلیت تاریخی-اجتماعی بازار سایه افکنده و عملا ماهیت گردشگری بازار را به مخاطره کشانده.
مجید منصور رضایی مدیر شنبه شهر جایگاه آژانسها و تبلیغات برای شناساندن پتانسیلهای گردشگری در تهران را مهم قلمداد کرد، ایشان از سردر و فضای سبزه میدان به عنوان یکی از مهمترین فضاهای شهرسازی که محل ارتباط بازار با شهر و ورودی بازار است، نام برد و پروژه های مرمتی و بازسازی بدون توجه به ارزش مکان و هویت معماری بازار را مورد نقد قرار داد. مجید منصور رضایی با مطرح کردن این سوال: “گردشگری چیست؟” اضافه کرد، گردشگری فقط برای مردم تهران نیست و جامعه مورد هدف باید بزرگتر و گسترده باشد. ایشان صنعت گردشگری را پاک، پایدار و توانمند معرفی نمود، که باعث جذب سرمایه و بالارفتن قدرت اقتصادی مردم ساکن در محدوده و بالابردن امنیت اجتماعی میشود و سودآور بودن آن باعث توسعه شهر میشود.
او با اشاره به اینکه امروزه در جامعه معاصر حول سرمایههای اقتصادی و فرهنگی در حال شکل گیریاند، پیوند ناگسستنی بازار با مسائل سیاسی فرهنگی و اجتماعی از انقلاب مشروطه تا انقلاب سال 1357 را بسیار تاثیرگزار عنوان کرد و اضافه کرد مردم تهران مشتاق برای تجربه ارزشهای فرهنگی، تاریخی و گردشگری این شهر هستند.
سعید شفیعا مدرس دانشگاه و محقق حیطه های گردشگری، بازار را محدوده ای داری هویت اجتماعی فرهنگی و کالبد شاخص معرفی کرد و گفت: بازار به عنوان یک هویت در طول تاریخ شهر تهران، به صورت گام به گام وعده هایی را در ذهن مخاطبان ایجاد کرده است. این وعده ها در حالی که در طی زمان متحول شده اند، مخاطبان گردشگر را به خود مشغول کرده است. بازار محل خرید عمده، بازار محل خرید ارزان، بازار محل اعتقادات و شریعت و … از جمله این موارد است. هر چند بازار دارای ماهیت کالبدی-تاریخی خاصی است اما درون آن ساختار اجتماعی و سیستم کسب و کارها جذابیت های ويژه ای تولید کرده است که می توان از آن به عنوان برند داخلی بازار نام برد. راسته های متفاوتی مثل طلافروشی ها، مسگرها، لوازم التحریر فروشی ها، فرش فروش ها و…. به واسطه تفاوت های ساختاری و محتوایی، گونه های متفاوت رفتار و تعامل را ایجاد کرده است که می توان در جایابی کسب و کارها، نوع رفتار خریداران و فروشنده ها و… مشاهده کرد. چرا کسب و کاری مثل طلافروشی، دسترس پذیر ترین مکان ها را انتخاب کرده اند؟ چرا فرش فروش ها، فضاهای باز و عموما مقصد مانند را انتخاب کرده اند؟ به نظر می رسد هر کسب و کار می تواند به عنوان یک زیرهویت مورد نظر قرار گیرد و جاذبه های بازار به قالب تفسیری وارد شود. شفیعا افزود، می توان پذیرفت که بازار تهران ظرفیت های قابل تفسیر بالایی دارد که لازم است توسط تورلیدرها و گردشگران از زاویه های جدید دیده شود.
وی در پایان، مخاطب شناسی و بازارایابی هدفمند را یکی از روش های توسعه و شکوفایی بازارگردی دانست و توجه بیشتر مدیران و بنگاه های گردشگری به این عوامل را موثر در بالفعل کردن ظرفیت های گردشگری بازار دانست.
این میزگرد همزمان با نمایشگاهی به همت و هماهنگی دفتر خدمات نوسازی محله بازار-سیروس در محل گالری نظرگاه برگزار شد. مجموعه نمایشگاههای چارسوق با عکسهای جاسم غضبانپور که توسط این دفتر تهیه و در اختیار گالری قرار گرفته است با دو نمایشگاه دیگر ادامه خواهد داشت.